Hidroelektrik santrali nedir?
Kısaca HES olarak
ifade edilen hidroelektrik
santralleri, hidroelektrik
enerji üretimi
yapan tesislere denmektedir.Hidroelektrik
enerji nedir? dersek;
yükseklik kazandırılan uyun sahip olduğu potansiyel
enerjiye “hidrolik
enerji”denmektedir. Bu hidrolik
enerji bir
takım düzenekler yardımıyla mekanik enerjiye çevrilmektedir.
Ortaya çıkan bu mekanik enerji de elektrik enerjisine
dönüştürülmektedir ki, buna da “hidroelektrik
enerji” adı
verilmektedir.
Nasıl çalışır?
Barajlarda doğal yoldan veya suni bir şekilde belirli bir
yüksekliğe çıkarılan su, kendinden daha alçaktaki türbinlere
aktarılır. Türbin çarklarına çok süratli ve şiddetli bir biçimde
çarpan su türbin milini döndürür. Bu hareketin sağlanması ile
jeneratör çalışır ve elektrik
enerjisine dönüşür.
Dünyada ve Türkiye’de HES kullanımı;
Dünyadaki elektrik ihtiyacının büyük bir bölümü yaklaşık %19’luk
bölümü HES’lerde
üretilen hidroelektrik
enerjisiile karşılanmaktadır. Hidroelektrik
enerjisi yenilenebilir
enerji’nin de %69’luk büyük bir kısmını da karşılamaktadır.
Türkiye’de 150’den fazla hidroelektrik
santrali çalışmaktadır
ve ülkemizin yaklaşık %18,5’lik elektrik üretimi bu
santrallerden sağlanmaktadır.
Hidroelektrik santrallerinin yapısı nasıldır?
Bir hidroelektrik santrali; Su tutma ve su alma yapısı, iletim
kanalı, basınçlı (cebri) borular, salyangoz, türbin, jeneratör,
transformatörler, şalt alanı ve diğer bazı teçhizatlardan
meydana gelmektedir.
HES’lerin etkileri nelerdir?
Bir hidroelektrik
santralinin yapımından
önce gerçekleştirilen çalışmalar, hazırlıklar ve kurulum
maliyetleri bu santrallerin en büyük dezavantajlarıdır. Yatırım
maliyetinin yüksek olmasının dışında çevreye ve doğal hayata
verdiği zararlı etkilerdir. Hidroelektrik
santralleri doğal
kaynaklara zarar verdiği gibi, kurulduğu bölgedeki vahşi hayata
ve doğal yaşama da olumsuz etkileri olmaktadır. Ayrıca, HES kurulan
bölgelerdeki ağaçların kesilmesi, birçok kültürel mirasın ve
tarihin sular altında kalarak yok olması söz konusudur.
Peki, olumsuz etkilerinin yanı sıra olumlu etkileri nelerdir?
dersek; Faaliyete geçirildiğinde ihtiyaç duyduğu üretim
hammaddesi maliyeti az olan sudur. Hava kirliliği bakımından da
çok fazla sorun yaratmayan HES’ler
bulunduğu bölgenin su ihtiyacını karşılamakta, sel ve taşkınları
önlemekte, iklimde yumuşaklık meydana getirmekte, tarım
alanlarının sulanmasında fayda sağlamakta, kurulan bölgenin aynı
zamanda ulaşımını da geliştirmektedir.
|